So`ngi yangiliklar
Parlamentda Nukus voqealari bo‘yicha tuzilgan komissiya axboroti tinglandi
Navoiyga Mongoliyadan 1000 boshga yaqin Bayat zotiga mansub qo‘ylar olib kelindi
Faollar aytayotgan “iqtidor” egasi oddiy “Virtual valyutachi” boʻlgan...
Rustam Minnixanov boshchiligidagi Tatariston delegatsiyasi Navoiy viloyatiga tashrif buyurdi
Tojikistonning Konibodomida yana to‘rt kishining jasadlari topildi. Mahalliy aholi vahimada
Tahlil qilingan davlat xaridlarida «Davlat xaridlari to‘g‘risida»gi qonunning tegishli modda talablari buzilganlik holatlari aniqlandi
Ichki audit xizmati xodimlarining faoliyati samaradorligini baholash tartibi belgilandi
Bugun havo yanada sovishi kutilmoqda
“Shaxsan Prezident nazoratida” – Aziz Abduhakimov Oʻzbekiston choʻllanishga qarshi kurash, qum va chang boʻronlarining oldini olish haqida
Ekologiya, atrof-muhitni muhofaza qilish va iqlim oʻzgarishi vaziri Aziz Abduhakimov choʻllanishga qarshi kurash Oʻzbekistonda hukumatning ustuvor vazifalaridan biri ekanligini taʼkidlab, bu ishni Prezident Shavkat Mirziyoyev shaxsan oʻzi nazorat qilib borishini maʼlum qildi.
Vazir shuningdek, Oʻzbekiston CRIC-21 sammitida qum va chang boʻronlari boʻyicha Samarqand deklaratsiyasini qabul qilishni taklif qilganini va bu taklif maqullanishi tadbirning asosiy natijalaridan biri boʻlishini qayd etgan.
Bugun, 15-noyabr kuni Samarqandda Birlashgan Millatlar Tashkilotining Choʻllanishga qarshi kurash toʻgʻrisidagi konvensiyasi (CRIC-21 UNCCD) ijrosini koʻrib chiqish qoʻmitasining 21-sessiyasi doirasida Ekologiya, atrof-muhitni muhofaza qilish va iqlim oʻzgarishi vaziri Aziz Abduhakimov raisligida yalpi majlis boʻlib oʻtdi.
Vazirlik matbuot xizmatiga koʻra, mazkur tadbirda Sent-Lyusiya Qishloq xoʻjaligi, baliqchilik, oziq-ovqat xavfsizligi va qishloq taraqqiyoti vaziri Alfred Prosper, UNCCD COP15 raisi Alen-Rishar Donvai, Saudiya Arabistoni Qirolligi atrof-muhitni muhofaza qilish vaziri oʻrinbosari, UNCCD COP 16 yangi raisi Usama Ibrohim Faqih, UNCCD ijrochi kotibi Ibrohim Tiau, IHT Bosh kotibi oʻrinbosari Huseyn Avni Bijakli ishtirok etgan.
Oliy darajadagi tadbir doirasida turli mamlakatlar vazirlari va atrof-muhit sohasidagi yetakchilarning uchrashuvi hamda hukumatlar, BMT agentliklari va xalqaro tashkilotlar vakillari ishtirokida interaktiv muloqot oʻtkazilib, ishtirokchilar qisqa muhokama va maʼruzachilarga savollar berish imkoniyatiga ega boʻlgan.
Qisqa qilib aytganda, ushbu yalpi majlisning maqsadi quyidagilar boʻlib,
– oziq-ovqat xavfsizligi, inson salomatligi, atrof-muhit va ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishga qarshi tahdidlar, ularning sabablari va yuzaga kelishi mumkin boʻlgan oqibatlari, shuningdek, iqlim oʻzgarishi, yerlarning degradatsiyasi va havoning ifloslanishi bilan bogʻliqligi toʻgʻrisida siyosiy xabardorlikni oshirish;
– milliy, mintaqaviy va global miqyosda siyosat, qoidalar va harakat rejalarini ishlab chiqish hamda amalga oshirish, shu jumladan, milliy boshqaruv salohiyatini mustahkamlash va ushbu transchegaraviy muammoni hal qilishda mintaqaviy hamkorlikni ragʻbatlantirish maqsadida koʻp manfaatdor tomonlarning hamkorlik mexanizmlarini ishlab chiqish va amalga oshirish boʻyicha hamkorlik oʻrganish;
– moliyaviy institutlar, rivojlanish agentliklari va tegishli tashkilotlarni salohiyatni oshirishga, shuningdek, salbiy taʼsirlarning oldini olish va kamaytirishga qaratilgan loyiha va dasturlarga sarmoya kiritishni ragʻbatlantirish uchun moliyalashtirish.
Tadbirda “Global miqyosda qum va chang boʻroni dasturining siyosiy mavqeyini oshirish uchun birgalikda nima qilish kerak?”, “Koʻplab qum va chang boʻroni hodisalari chegaralarni kesib oʻtganligi sababli, global va mintaqaviy hamkorlikni kamaytirish uchun qanday imkoniyatlar mavjud?”, “Qum boʻronlari taʼsirini yumshatish va kamaytirish uchun asosiy texnik va moliyaviy ehtiyojlar qanday?” kabi mavzular muhokama qilindi.
Vazir Aziz Abduhakimov oʻz chiqishida Oʻzbekistonda sodir boʻlayotgan “Afgʻon shamoli” haqida gapirarkan, bu chang boʻronining inson sogʻligiga salbiy taʼsirlari yuqoriligini taʼkidladi. Abduhakimov shuningdek, Oʻzbekiston CRIC-21 sammitida qum va chang boʻronlari boʻyicha Samarqand deklaratsiyasini qabul qilishni taklif qilganini va bu taklif maqullanishi tadbirning asosiy natijalaridan biri boʻlishini qayd etdi.
Oʻzbekistonning janubiy viloyati, Afgʻoniston bilan chegaradosh – Surxondaryoda sodir boʻlayotgan chang boʻroni – “Afgʻon shamoli” deb chunki ataladi, bu nom uning kelib chiqish joyini koʻrsatadi. Yaxshiyamki, ushbu chang boʻroni paytida hech kim jabrlanmaydi, ammo bu hodisaning hayotga, sogʻlikka va atrof-muhitga taʼsiri juda katta.
Oʻzbekiston uchun tobora tez-tez va kuchayib borayotgan qum va chang boʻronlari muammosi dolzarb masaladir. Mamlakat hududining katta qismi dasht va choʻllardan iborat boʻlganligi sababli (Qizilqum choʻli, Orol dengizining qurishi natijasida paydo boʻlgan Orolqum choʻli) Oʻzbekistonning deyarli barcha hududi chang boʻronlarining salbiy taʼsiriga uchragan. Yer va yaylovlarni nobarqaror boshqarish, intensiv qishloq xoʻjaligi, qurilish va oʻrmonlarning kesilishi natijasida choʻllanish va yerning degradatsiyasi. Ushbu muammolarni hal qilish uchun barcha darajadagi kompleks harakatlar amalga oshirilishi kerak.
Birinchidan, yer bilan munosabatlarimizni qayta koʻrib chiqishimiz kerak, salomatlikni asrash yoʻlida harakat qilishimiz zarurligini yagona eʼtirof etish darkor.
Ikkinchidan - qum va chang boʻronlariga qarshi qatʼiy choralarni qoʻllashga siyosiy iroda va institutsional tayyorgarlik.
Taʼkidlashni istardimki, choʻllanishga qarshi kurashish, qum va chang boʻronlarining oldini olish hukumatning ustuvor vazifalaridan biridir. Bu ishni Oʻzbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev shaxsan oʻzi nazorat qilib, Vazirlar Mahkamasiga yer degradatsiyasining neytralligiga erishish boʻyicha samarali siyosat va chora-tadbirlarni joriy etish boʻyicha topshiriq bermoqda.
Uchinchidan - ilmiy yondashuv. Siyosat ilm-fan tomonidan maʼlumotga ega boʻlishi kerak va shuning uchun akademik aʼzolarni, tor mutaxassislarni va ekspertlarni birlashtirish samarali harakatlarni ishlab chiqishda muhim ahamiyatga ega. Shu sababli biz olimlarni Toshkentda yangi tashkil etilgan Markaziy Osiyo atrof-muhit va iqlim oʻzgarishlarini oʻrganish universiteti (Green Universiteti) negizida birlashtirishga intilamiz.
Toʻrtinchi - Mintaqaviy hamkorlik. “Tabiat chegara bilmaydi” degan bayonot Qum va chang boʻronlarining transchegaraviy xarakterini tasvirlashdan koʻra koʻproq qoʻllanilishi mumkin emas. Afgʻonistonda dehqonchilikning qanday olib borilayotgani Oʻzbekistondagi havo sifatiga taʼsir qilishi shubhasiz - bu haqiqat.
Shu bois mintaqaviy hamkorlikni kengaytirish, muloqot, bilim va maʼlumotlar almashinuviga koʻmaklashish ustuvor vazifaga aylanishi kerak. Biz hamkasblarim – Markaziy Osiyo mamlakatlari atrof-muhit vazirlari bilan samarali platforma yaratdik.
Unda biz shoshilinch masalalarni muhokama qilamiz, WhatsAppʻda fikr almashamiz, bu juda samarali yoʻl. Bugun men ushbu platformani kengaytirishni va WhatsApp yoki boshqa Messenger platformasida qoʻshni mintaqalardagi siyosatchilarning keng doirasini birlashtirishni taklif qilaman.
Beshinchisi - qulay moliyalashtirish va resurslarni safarbar qilish. Shubhasiz, moliyalashtirishning yetishmasligi yoki unga kirishning cheklanganligi SDSʻga qarshi kurashdagi barcha saʼy-harakatlarga toʻsqinlik qiladi. Menimcha, dunyoda pul tanqisligi emas, balki adolatli fikr-xulosalarni yoritishni taʼminlashda innovatsion mexanizmlar yetishmayapti. XMT va donor agentliklar bilan birgalikda biz SDSʻga qarshi kurashda yordam beradigan, balki iqtisodiy foyda keltiradigan loyihalarni tartibga solishimiz kerak.
“Fenomen” atamasi koʻpincha qum va chang boʻronlariga nisbatan qoʻllaniladi. Fenomen bu aslida fakt yoki vaziyatni tasvirlaydi. Men bugun bunga eʼtiroz bildirmoqchiman. Chunki iqlim oʻzgarishi kontekstida biz qum va chang boʻronlarining sabablari va tushuntirishlarini topa olamiz va bu antropogen faoliyat ekanligini yaxshi bilamiz.
Agar sababni bilsak, bunga albatta, yechim topa olamiz. Va shuning uchun ham biz bugun bu yerga oʻz fikrimizni aytish, saʼy-harakatlarimizni birlashtirish va aniq yechimlarni topish uchun hamkorlikni yoʻlga qoʻyish maqsadida yigʻildik. Oʻzbekiston hukumati qum va chang boʻronlari boʻyicha Samarqand deklaratsiyasini qabul qilishni taklif qildi, men barcha tomonlarni ushbu Deklaratsiyani qoʻllab-quvvatlashga chaqiraman, bu esa Samarqandda boʻlib oʻtayotgan tarixiy CRIC-21ning asosiy natijalaridan biriga aylanishi mumkin.
