title

G20 етакчилари Ғазо ва Ливанда кенг қамровли ўт очишни тўхтатишга чақириб, иқлим ўзгариши, қашшоқликни камайтириш ва ўта бойларни солиққа тортиш бўйича ҳамкорлик зарурлигини таъкидлаган.

18 ноябрь куни Рио-де-Жанейрода бўлиб ўтган иқтисодий форум халқаро кескинлик кучайиши ва АҚШнинг сайланган президенти Доналд Трампнинг январь ойида Оқ уйга қайтиши билан боғлиқ муаммолар бўйича кўп томонлама консенсусни мустаҳкамлашга қаратилган эди.

Вашингтон Киевга Россия ҳудудига АҚШ етказиб берган узоқ масофали ракеталар билан зарба беришга рухсат берганидан кейин икки кунлик саммитнинг биринчи куни кун тартибида Украина етакчилик қилди.

Якуний декларацияда G20 етакчилари Украина бўйича консенсусга эришиш учун кураш олиб боришди, «кенг қамровли, адолатли ва мустаҳкам тинчликка ҳисса қўшадиган барча тўғри ва конструктив ташаббусларни» олқишладилар ва «ҳудудларни эгаллаб олиш учун куч ишлатиш таҳдиди ёки қўлланилишини» яна бир бор қораладилар.

Бироқ, унда Россия тажовузкорлиги ҳақида гапирилмаган.

Россия президенти Владимир Путин йиғилишда қатнашмади, чунки Халқаро жиноий суд уни ҳибсга олишга ордер бериб, аъзо давлатлар уни ҳибсга олишга мажбурлаган. Унинг ўрнига Россиядан ташқи ишлар вазири Сергей Лавров иштирок этди.

G20 етакчилари, шунингдек, АҚШ таклиф қилган БМТ резолюциясига мувофиқ, Ғазода «тўлиқ» ўт очишни тўхтатишга чақиришди, эвазига Ҳамас қўлида ушлаб турилган барча маҳбусларни озод қилиш эвазига урушни бутунлай тўхтатиш керак.

Уларнинг баёнотида Фаластин анклавидаги «ҳалокатли гуманитар вазиятдан чуқур хавотир» билдирилган.

У, шунингдек, «Ливандаги кучайиш»дан хавотир билдирди ва Ливанни Исроил ва босиб олинган Голан тепаликларидан ажратиб турувчи демаркация чизиғи бўлган «фуқаролар Мовий чизиқнинг ҳар икки томонида ўз уйларига хавфсиз қайтишлари учун» ўт очишни тўхтатишга чақирди.

Бразилиянинг сўлчи президенти Луиз Инациу Лула да Силва ўта қашшоқлик ва очликка қарши курашни саммитнинг асосий мавзусига айлантирди. Гуруҳнинг якуний баёнотида «жуда юқори даромад олувчилар»ни самарали солиққа тортиш бўйича ҳамкорлик олқишланади.

Саксон бир давлат Очлик ва қашшоқликка қарши глобал альянсни имзолади, бу ҳам кўп томонлама банклар ва йирик хайрия ташкилотлари томонидан қўллаб-қувватланади, шу жумладан 19 G20 мамлакатидан 18 таси.

Аргентина, ўнг қанот президент Хавиэр Милей бошчилигидаги G20 мамлакати уни қўллаб-қувватламаган ягона давлат эди.

Аргентина, G20нинг якуний декларациясининг бир нечта бандлари, жумладан, Милей «социалистик характердаги миллатлараро дастур» деб атаган БМТнинг 2030 йилгача бўлган даврда барқарор ривожланиш бўйича олдинги дастури билан боғлиқ мазмун билан қисман рози бўлмади.

Луланинг очилиш нутқида иқлим ўзгаришининг кенг тарқалган таъсири ҳам таъкидланди.

Бироқ, якуний декларация иқлим бўйича ютуқни ўз ичига олмаган, етакчилар фақатгина «иқлимни молиялаштиришни барча манбалардан миллиардлаб доллардан триллионлаб долларгача сезиларли даражада ошириш» зарурлигини тан олишган.

Улар маблағни ким тақдим этишини аниқламадилар, бироқ Озарбайжонда бўлиб ўтадиган БМТнинг иқлим ўзгариши бўйича CОP29 саммити якунига қадар бой давлатлар камбағал мамлакатларга ўтказишлари керак бўлган мақсадли миқдорни белгилаш зарурлиги тўғрисида келишиб олдилар.