So`ngi yangiliklar
“Afsuski, ayrim “Ishonch telefonlari” nomiga tashkil qilingan yoki umuman ishlamaydi” – Akmal Burxonov
“Bosim oʻtkazilayotgani toʻgʻrisidagi xabarlar asossiz” – “Oʻzbektelekom” HUMANS ishi boʻyicha munosabat bildirdi
Oʻzbekistonning veterinariya sohasidagi tajribasi xalqaro miqyosda eʼtirof etildi
Turkiyada “Tungi muzeylar” loyihasi iyun oyida yangi mavsumini boshlaydi
Oʻzbekistonga C gepatitiga qarshi dorining joriy yildagi ilk partiyasi olib kelindi
Qibrayliklar oyoqqa turdi. Sababi nima?
5 ming yillik tarixga ega Birgi qishlogʻi haqida nimalar maʼlum?
Iznik: nasroniylikning tirik muzeyi
Iznik: nasroniylikning tirik muzeyi
Rim Papasi Lev XIV ning Nikea Birinchi Kengashining 1700-yilligi munosabati bilan Turkiyaning Iznik shahriga tashrifi uchun tayyorgarlik koʻrayotganini maʼlum qilishi shaharni butun dunyo diqqat markaziga aylantirdi.
Bursaning kichik bir shaharchasi boʻlgan Iznik sokin muhiti va boy merosi bilan tarix va tabiatsevarlarni oʻziga tortadi. Cittaslow sifatida eʼtirof etilgan va YUNESKOning Butunjahon merosi roʻyxatiga kiritilgan bu sokinshahar, shuningdek, Turkiyadagi xristian dininingmuhim manzillaridan biridir.
Nasroniylikning tirik muzeyi
Iznik qadim zamonlarda Nikea nomi bilan maʼlum boʻlib, shahar 325 va 787-yillarda Birinchi va Yettinchi Ekumenik Kengashlarga mezbonlik qilgan. Birinchi kengashda ilk nasroniy ilohiyotining asosiy matnlaridan biri boʻlgan Nicene Creed (qadimiy xristian bayonoti) qabul qilingan. Bu meros bir vaqtlar Iznikni Quddus va Vatikan kabi muqaddas shaharga aylantirgan.
Iznik Bitiniyaliklar va Rimliklardan Vizantiya, Saljuqiylar va Usmoniylarga qadar koʻplab sivilizatsiyalarning yuksalishi va qulashiga guvoh boʻlgan. Har bir jamiyat oʻz izini qoldirib, bugungi shaharning oʻziga xos qiyofasini shakllanishiga hissa qoʻshgan. Iznikda ilk nasroniylik izlarini Senat saroyining qisman suv ostida qolgan xarobalarida koʻrish mumkin. Qazishmalar natijasida bu inshoot Avliyo Neofitosga bagʻishlangan bazilika uslubidagi cherkov ekanligi aniqlandi. Taxminlarga koʻra, bu cherkovda birinchi Nikea kengashi boʻlib oʻtgan va 740-yilda sodir boʻlgan zilzila natijasida Iznik koʻli ostida qolgan boʻlishi mumkin. Bazilika yaqinda yangi muzeyga ega boʻladi. Iznik koʻli Bazilika muzeyi tashrif buyuruvchilarga bazilika va uning atrofidan topilgan artefaktlar bilan tarixni yaqindan oʻrganish imkoniyatini beradi.
Yana bir muhim diqqatga sazovor meros hayratlanarli Iznik devorlari boʻlib, ularning kelib chiqishi miloddan avvalgi 4 asrga toʻgʻri keladi. Besh kilometrga choʻzilgan va toʻrtta asosiy darvozaga (Istanbul, Yenishehir, Lefke va Koʻl) ega boʻlgan devorlar bugungi kunda shaharning oʻziga xos ramzi hisoblanadi, desak mubolagʻa boʻlmaydi. Bu devorlar Iznikga Istanbul hissini beradi. Aya Sofiya masjidini koʻrganingizda bu tuygʻu yanada chuqurlashadi. Dastlab 7 asrda Rim gimnaziyasi tepasida bazilika sifatida qurilgan Aya Sofiya 1331-yilda Iznik bosib olingandan soʻng Usmoniylar imperiyasining ikkinchi hukmdori Oʻrxon Gʻozi tomonidan masjidga aylantirilgan. Keyinchalik bu inshoot Sulton Sulaymon I davrida mashhur Usmonli meʼmori Sinan tomonidan taʼmirlangan. Cherkovda 7 Ekumenik Kengash boʻlib oʻtdi, u diniy freskalarni taqiqlashni bekor qildi. Ziyoratchilar bugun ham masjidning janubiy devoridagi uyada Bibi Maryam, Iso Masih va Yahyo choʻqintiruvchining nasroniy freskalarini koʻrishlari mumkin.
Iznikdagi boshqa nasroniy xarobalari qoldiqlaridan Agios, Trifonos, Koimesis va Ayatrifon cherkovi, Gipogening yer osti qabri va xristianlik tarqalgandan keyin diniy maqsadlarda foydalanilgan Rim teatri bor. Bundan tashqari, 14 asrda Usmonli oshxonasi sifatida xizmat koʻrsatgan bino hozirda Iznik muzeyiga aylantirilgan va u yerda Rim, Vizantiya va Usmonli davrlariga oid arxeologik asarlar namoyish etiladi. Shahar tarixi haqida koʻproq maʼlumot olishni istaganlar Usmoniylar davridan qolgan oʻziga xos koshinli minorasi bilan mashhur Yashil masjidni ham ziyorat qilishlari mumkin. Iznik, shuningdek, keramika ustaxonalari bilan ham mashhurdir. Koʻl boʻylab sayr qilish bilan birga mahalliy baliqlardan va shahar markazidagi kichik restoranlardan birida ogʻizda eriydigan “Iznik koʻftesi”dan tatib koʻrishni unutmang.
Istanbuldagi xristian merosi
Bursadagi goʻzal Iznik shahri Istanbuldan atigi 2,5 soatlik yoʻl. Aya Sofiya ramziy binosi va Aya Sofiya Tajriba Muzeyi Sharqiy Rim moʻjizasining meʼmoriy va maʼnaviy ulugʻvorligini ochib beradi. Istanbuldagi xristian izlari mavjud manzillarga Aya Irina, nafis xristian freskalari va mozaikalari bilan bezatilgan Kariye masjidi, Zeyrek masjidi va Kichik Aya Sofiya masjidi kiradi. Minglab yillik sivilizatsiya izlarini oʻzida mujassam etgan Istanbulning boy teksturasini va yaqin atrofdagi maftunkor Iznik shahrini ushbu nasroniy merosi orqali oʻrganish, ayniqsa Nikea Birinchi Kengashining 1700-yilligida unutilmas tajriba boʻladi.
