So`ngi yangiliklar
“Afsuski, ayrim “Ishonch telefonlari” nomiga tashkil qilingan yoki umuman ishlamaydi” – Akmal Burxonov
“Bosim oʻtkazilayotgani toʻgʻrisidagi xabarlar asossiz” – “Oʻzbektelekom” HUMANS ishi boʻyicha munosabat bildirdi
Oʻzbekistonning veterinariya sohasidagi tajribasi xalqaro miqyosda eʼtirof etildi
Turkiyada “Tungi muzeylar” loyihasi iyun oyida yangi mavsumini boshlaydi
Oʻzbekistonga C gepatitiga qarshi dorining joriy yildagi ilk partiyasi olib kelindi
Qibrayliklar oyoqqa turdi. Sababi nima?
5 ming yillik tarixga ega Birgi qishlogʻi haqida nimalar maʼlum?
Iznik: nasroniylikning tirik muzeyi
Turkiyada 1100-yillik qopqogʻi ochilmagan amfora topildi
Antaliyaning Kash tumani qirgʻoqlarida robotlar yordamida olib borilgan suv osti qazishmalarida halokatga uchragan kemadan 1100-yillik ogʻzi yopiq amfora (qadimda ishlatilgan koʻza) topildi.
Akdeniz universiteti Tasviriy sanʼat fakulteti Madaniy merosni asrash va tiklash boʻlimi boshligʻi va qazish ishlarining ilmiy maslahatchisi dotsent Hakan Oʻniz boshchiligidagi 20 kishilik guruh Madaniyat va turizm vazirligining “Kelajakga meros loyihasi” doirasida Oʻrta yer dengizi qirgʻoqlari va Kash tumanidagi Besmi oroli suv ostida qazish ishlari olib bormoqda.
Jamoa qazish ishlari paytida taxminan 45-50 metr chuqurlikdagi halok boʻlgan kemadan ogʻzi yopiq amforani chiqarib olishga muvaffaq boʻldi. Amfora quruqlikka chiqarilmasdan oldin maʼlum bosqichlardan oʻtib, Kemerdagi Akdeniz universiteti suv osti arxeologiya laboratoriyasiga olib borildi va dastlab mikroskop hamda maxsus lupalar yordamida tekshirildi. Soʻngra Antaliya mintaqaviy kengashi mutaxassislari va laboratoriya restavratorlari tomonidan chisel, bolgʻa va kichik asbob-uskunalar yordamida bir soatlik harakatdan keyin amfora ogʻzi ochildi. Mutaxassislar amfora ichidagi mahsulotdan namunalar olib, ularni nima ekanligini aniqlash uchun tahlilni boshladilar.
Qazishma guruhi rahbari Hakan Oʻniz Anadolu agentli muxbiriga topilma haqida maʼlumot berdi. Unga koʻra, 1100-yil avval Falastinning Gʻazo qirgʻoqlaridan yoʻlga chiqqan savdo kemasi Oʻrta yer dengizi sohilida katta ehtimol bilan boʻron tufayli choʻkib ketgan. Oʻsha davrda Gʻazoning eng muhim eksport mahsuloti zaytun yogʻi boʻlgan va sharob esa Tekirdagʻ Sharkoʻy-Gazikoʻydan eksport qilingan boʻlishi mumkin.
“Bu savdo kemasi birdan ortiq portni ziyorat qilgan kemadir. 9-10-asrlar Abbosiylar davri, yaʼni Islom hukmronligi davri edi. Kemadagi taxminiy sharob tashigan amforalarga asoslanib, Falastindagi odamlar sharob isteʼmol qilgan deb oʻylamaymiz, lekin muhojirlar, nasroniy ziyoratchilar yoki Quddusga tashrif buyurganlarga sovgʻa tariqasida berilgan boʻlishi mumkin”, deydi Hakan Oʻniz.
Oʻniz bu dunyoda juda kam uchraydigan noyob holat ekanini va uning ichidagilar tahlildan soʻng aniq boʻlishini taʼkidladi. Uning taxminicha, amforadagi mahsulot zaytun donalari, zaytun moyi, vino yoki baliq sousi yoki butunlay boshqa narsa boʻlishi ham mumkin. “1100-yillik davrda dengiz muhitida ham bosim ostida, ham harorat oʻzgarishiga qarab nimalar boʻlganini aniqlashga harakat qilamiz. Ilmiy tadqiqotlarni bir tahlil bilan amalga oshirib boʻlmaydi, koʻplab tahlillar bir-birini tasdiqlashi kerak. Shuning uchun bu jarayon uzoq davom etadi. Biz oʻsha davrdagi maʼlumotlarni ilm-fan va tahlil natijalari bilan birlashtiramiz”, deydi Akdeniz universiteti Muhandislik fakulteti professori Meltem Asilturk Ersoy ham yopiq amfora ichidagi narsani professional hayotida birinchi marta tekshirib koʻrishini taʼkidlab.
Amfora qopqogʻini tuzdan tozalab, ochishga erishgan restavrator Rabia Nur Akyuz, amfora usti doimo nam boʻlib turishi va qurib qolmasligi uchun sinchkovlik bilan ishlaganliklarini tushuntirib berdi.
