So`ngi yangiliklar
“Afsuski, ayrim “Ishonch telefonlari” nomiga tashkil qilingan yoki umuman ishlamaydi” – Akmal Burxonov
“Bosim oʻtkazilayotgani toʻgʻrisidagi xabarlar asossiz” – “Oʻzbektelekom” HUMANS ishi boʻyicha munosabat bildirdi
Oʻzbekistonning veterinariya sohasidagi tajribasi xalqaro miqyosda eʼtirof etildi
Turkiyada “Tungi muzeylar” loyihasi iyun oyida yangi mavsumini boshlaydi
Oʻzbekistonga C gepatitiga qarshi dorining joriy yildagi ilk partiyasi olib kelindi
Qibrayliklar oyoqqa turdi. Sababi nima?
5 ming yillik tarixga ega Birgi qishlogʻi haqida nimalar maʼlum?
Iznik: nasroniylikning tirik muzeyi
Antaliya: qadimiy xarobalar, soʻnmas olov, Moviy bayroqli plyajlar
Antaliya Turkiyaning mashhur sayyohlik manzillaridan biri boʻlibgina qolmay, tarix davomida koʻplab sivilizatsiyalarga mezbonlik qilgan.
Antaliya Turkiyadagi eng qadimiy shaharlarga ega viloyat hisoblanadi. Tarixda Likiyaliklar, Lidiyaliklar, Pamfiliyaliklar, Pergamlar, Rimliklar, Vizantiyaliklar, Saljuqiylar va Usmoniylar hukmronligi ostida boʻlgan.
Antaliya tarix va madaniy turizmga qiziquvchilar uchun bamisoli “jannat”dir! Antaliyaning Muratpasha tumanida joylashgan Kaleichining oʻtmishni bugungi kun bilan bogʻlovchi tarixiy uylari nafaqat meʼmorchiligi, balki oʻsha davr odamlarining turmush tarzi, xulq-atvori, urf-odat va anʼanalarini oʻzida aks ettirgani bilan ham katta ahamiyatga ega.
Toshli uylar egalarining moliyaviy ahvoliga qarab farq qilsa-da, ular juda koʻp umumiy xususiyatlarga ega. Ham koʻchada, ham ichki boqqa ega boʻlgan bu uylarning yuqori qavatida dafna derazasi bor. Uylarning birinchi qavatlarida omborxona va oshxona mavjud boʻlsa, yuqori qavatlar yashash joyi sifatida ishlatilgan. Kaleichining tor koʻchalaridagi koʻplab uylar asl holiga keltirildi. Tarixiy turizm markazi boʻlgan Kaleichiga yaqin Hadrian darvozasi (Üç Kapılar) va Eski portda tarix nafasi urib turadi.
Saljuqiylar davridan hozirgi kungacha saqlanib qolgan Yivli Minora dastlab Vizantiya cherkovi sifatida qurilgan, ammo Alouddin Qayqubod tomonidan masjidga aylantirilgan va Antaliyadagi ilk islomiy binolardan biri sifatida mashhur boʻlgan.
Yanartash
Yanartash dengizga yaqin joylashgan boʻlib, toshlar orasidan chiqadigan va hech qachon oʻchmaydigan alangalari bilan mashhur. Yunon mifologiyasiga koʻra Qadimgi Likiya shahri Kimerada yer ostidan chiqadigan olov muqaddas hisoblangan. Afsonaga koʻra, Gomer asarlarida paydo boʻlgan bu olov — boshi va boʻyni sherniki, tanasi echki va dumi ilon shaklida boʻlgan Ximera deb nomlangan olovli yirtqich hayvonning nafas olayotganda ogʻzidan chiqadigan olovdir. Oʻsha davrdagi Likiya qiroli Bellofontni yirtqich hayvonni yengish uchun yuboradi va yigit yirtqich hayvonni oʻzining qanotli oti Pegas bilan oʻldirib, yerning yetti qavat ostiga koʻmib tashlaydi. Ximera shu kungacha yer ostidan olov chiqarishda davom etmoqda.
Tarixiy soat minorasi
Antaliyaning ramzi boʻlgan Tarixiy soat minorasi qalin beshburchak qalʼa ustiga qurilgan boʻlib, uning toʻrt tomonida soat bor. Uni kim va qachon qurgani haqida aniq maʼlumot boʻlmasa-da, Abdulhamid II ning hokimlarga yuborgan farmonda soat minorasi qurilishi boshlanishi kerakligi koʻrsatilgani uchun oʻsha davrga oid deb taxmin qilinadi. Minoraning balandligi 14 metr boʻlib, ulugʻvorligi bilan ajralib turadi.
Aya Yorgi cherkovi
Aya Yorgi Kaleichidagi beshta pravoslav yunon cherkovidan biri boʻlib, tuzilishi bilan shaharning yaqin tarixiga oydinlik kiritadi. 1920-yillarda aholi almashinuvidan keyin uzoq vaqt ombor sifatida foydalanilgan. Cherkov 1991-yildan boshlab ikki yillik restavratsiya davrini boshdan kechirdi va boʻsh qolgan yillar davomida xaroba holatda edi. Qayta tiklangandan soʻng u Kaleichi muzeyining koʻrgazma zali sifatida ochildi.
Antaliyaning qadimiy shaharlari
Ellinistik davrda Pergamon shohi oʻz askarlariga “Boringlar, menga yer yuzidagi eng goʻzal joyni topinglar”, deb buyruq berdi. Askarlar koʻrsatgan joy hozirgi Antaliya hududi edi. Podshohga bu joy shu qadar yoqdiki, u port shahriga asos soldi. Shu sababli, u Attalos nomi bilan atalgan va dastlab Ataleia boʻlgan, XX asrning birinchi choragidan Antaliyaga aylangan.
Olimpos qadimiy shahar
Xudolar shahri sifatida ham tanilgan Olimpus shahri Kumluja tumani chegaralarida joylashgan. Ulkan togʻ degan maʼnoni anglatuvchi Olympos nomi dunyoning koʻplab togʻlariga berilgan. Aniq asos solingan sana nomaʼlum boʻlsa-da, taxminan miloddan avvalgi 1000-yilga toʻgʻri keladi. Uning nomi 167-168-yillardagi tangalarda yozilgan. Qadimgi shahardan saqlanib qolgan xarobalar orasida kapitan Evdomning sarkofagi ham bor.
Side qadimiy shahri
Side qadim zamonlarda Pamfiliyaning port shaharlaridan biri boʻlgan va tarixi miloddan avvalgi VIII asrga, yaʼni Xettlarga borib taqaladi. Shahar likiyaliklar va forslar hukmronligi ostiga oʻtgandan keyin erkinlik va mustaqillik ramzi sifatida nomidan tangalar zarb qilgan. Oʻsha paytda Side aholisi Apollon, Afrodita, Ares va Afina kabi koʻplab xudolarga sigʻingan. Tarixiy teatri, Apollon ibodatxonasi, hammomlari, agoralari, uylari, muzeylari va shahar darvozasi bilan har yili koʻplab mahalliy va xorijiy sayyohlar bilan toʻlib toshadi. Side muzeyi ham mavjud boʻlib, u yerda Vizantiya, Rim va Ellinistik davrlarga xos meʼmoriy uslubni koʻrish mumkin.
Patara Likiya sivilizatsiyasining poytaxti boʻlib, arxeologik va tarixiy qadriyatlaridan tashqari, millionlab yillar davomida tuxum qoʻyish uchun Caretta Caretta toshbaqalarining qoʻnim topgan noyob plyajlar orasidan joy olgan. Dunyodagi birinchi parlament binosi joylashgan Likiya shahrining tarixi miloddan avvalgi VIII asrga borib taqaladi. Oʻz davrida juda muhim boʻlgan Patara porti vaqt oʻtishi bilan qum toʻlishi sababli ahamiyatini yoʻqotdi.
Ksantos qadimiy shahridagi ilk qazishmalar Charlz Fellovsga tegishli. Topgan muhim asarlarni Pataraga kelgan harbiy kemada Londonga olib borganligi sababli, shaharga tegishli koʻplab asarlar bugungi kunda Britaniya muzeyida namoyish etilmoqda. Shahar 1988-yildan beri YUNESKOning Jahon madaniy merosi himoyasi ostida.
Turkiyaning eng yaxshi saqlanib qolgan qadimiy shaharlaridan biri Termessos Antaliyadan 30 km shimoli-gʻarbda joylashgan. Iskandar Zulqarnayn qamaliga qarshi Termesslar tomonidan yaratilgan kuchli mudofaa bilan yodda qolgan shahar Pisidiya hududidagi Milyasda joylashgan. Maʼlumki, shaharga Onadoʻlining eng qadimgi xalqlaridan biri Solymlar asos solgan.
Miloddan avvalgi X asrda axeylar tomonidan asos solingan Aspendos antik shahri Antaliyaning Serik tumanidagi Belkis qishlogʻida joylashgan. Miloddan avvalgi II asrda Roman Zenon tomonidan qurilgan 12000 kishilik amfiteatr hozirgi kungacha saqlanib qolgan eng qadimgi sahnalardan biridir. Antaliya plyajlari haqida qancha gapirsa, shuncha ozday tuyuladi. Maftunkor va Moviy bayroqli plyajlarning jozibasi insonni beixtiyor sehrlab qoʻyadi.
Gavjum va mashur Konyaalti, Kleopatra, Lara Karpuz Kaldiran, Kemer, Inje qum, Kaputash, Patara, Chirali, Phaselis, Kumluja plyajlari mayin va oppoq qumlari, sayoz dengizi, moviy va shaffof suvi, qaragʻay daraxtlari bilan oʻralgan joylashuvi bilan ajralib turadi. 2017-yilda Moviy bayroq mukofotiga sazovor boʻlgan Lara Karpuz Kaldiran plyajining qumi revmatik kasalliklarga yaxshi taʼsir qiladi.
Patara va Chirali plyajlarida dengiz toshbaqalari uya qurgan va ular sohilda boʻlgan vaqtlarda odamlarga plyajga kirish va chiroqlarni yoqish taqiqlanadi. Inje qum va Adrasan plyajlarining dengizi sayoz boʻlib, bolali oilalarga juda qoʻl keladigan maskan hisoblanadi.
